عوامل مؤثر بر وقوع عارضه اختلال در غلاف‌بندی سویا (Glycine max L.) در گرگان

عارضه اختلال در غلاف‌‌بندی سویا نوعی از رشد است که در آن گیاهان سویا همراه با ناهنجاری­های رویشی از جمله ریزش شدید گل‌ها و غلاف‌ها، تغییر ریخت‌شناسی برگ‏ها و غلاف‏ها می‏­باشند. در حالات حاد، گیاهان سبز باقی می­مانند و منجر به کاهش شدید عملکرد و تاخیر در برداشت محصول می‌گردند. به­منظور بررسی علل تظاهر عارضه اختلال در غلاف‌بندی سویا در رقم کتول در منطقه گرگان، آزمایشی به­صورت بررسی‌های پیمایشی مزرعه­ای انجام شد. در بررسی­های پیمایشی مزرعه­ای، 40 مزرعه از رقم کتول به­طور تصادفی انتخاب و کلیه صفات مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد، عوامل مدیریتی و اقلیمی در دو سال زراعی 1394 و 1395 یادداشت­برداری شدند. نتایج بررسی داده‏ها نشان داد که از نظر مدیریتی به غیر از تعداد آبیاری، رابطه معنی­داری بین این عارضه با سایر عوامل مدیریتی مشاهده نشد به گونه­ای که با کاهش تعداد آبیاری تظاهر این عارضه نیز به­طور معنی‌­داری افزایش یافت. همچنین، با تظاهر این عارضه در گیاهان، درصد ریزش گل‌ها به طور قابل توجهی افزایش یافت در حالی که تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه به­طور معنی­داری کاهش یافت. بررسی داده‌های هواشناسی و مدیریت مزرعه نشان داد که تنش­های غیرزیستی مانند تنش‌­های حرارتی و رطوبتی و نیز مدیریت نامطلوب آبیاری مزرعه نقش مهمی در بروز عارضه اختلال در غلاف‏بندی سویا داشتند. همچنین، تحلیل داده‌های مربوط به عناصر غذایی نشان داد که تغذیه خوب گیاه نیز ممکن است درصد خسارت عارضه اختلال در غلاف‌بندی را کاهش دهد.